​Dit boek is als een steen in de vijver van vastgeroeste ideeën en overtuigingen. Het biedt een onbevangen en frisse kijk op Jezus en zijn radicale boodschap van liefde en kwetsbaarheid.

Dit boek is niet geschreven om zieltjes te winnen, maar om de lezer aan te moedigen zijn eigen ziel serieus te nemen en werk te maken van een zinvol bestaan. De auteur is wars van vlaggen en vaandels en werpt een eigenzinnig en optimistisch licht op oude woorden en verhalen.

Dit boek is een persoonlijk en vrijmoedig verslag van een zoektocht naar ruimte en licht. Zoekers naar zin en betekenis – gelovend en niet (meer) gelovend – kunnen hun hart ophalen aan deze krachtige oproep in liefde te leven.

Dit boek is een ode op de mens en haar mogelijkheden. 

​1. Een eerste verkenning
 
‘Vergelijk hem maar met andere groten,
Socrates, Boeddha, Gandhi.
Maar het is beter dat je hem vergelijkt met jezelf.’

NAAR DOROTHEE SÖLLE (1929-2003)

​ 
a. Een inspirerend voorbeeld
We hebben voorbeelden nodig die ons helpen ons bestaan inhoud en betekenis te geven. In de complexe en verwarrende tijd waarin we leven kunnen we niet zonder mensen die het goede in ons wakker maken en stimuleren. We hebben mensen nodig die authentiek en integer zijn. Die te midden van alle onrust, glamour en glitter de rug recht houden en opkomen voor waarachtige en universele menselijkheid. Mensen voor wie liefde geen goedkoop sentiment is maar de basis van hun doen en laten. Zulke mensen zijn er geweest en zulke mensen leven onder ons. We kunnen zelf zulke mensen zijn.

Ik kan velen noemen die voor mij een voorbeeld zijn van humaniteit en liefde. Onder hen neemt Jezus een centrale plaats in en ik vind het fijn te vertellen hoe dat zit. Daarom gaat dit boek over hem. En ook een beetje over mij omdat ik moeilijk over hem vertellen kan alsof het om een onderwerp van toen en ginds gaat, én omdat ik me steeds weer door hem aangesproken en uitgedaagd voel. En dáár gaat het natuurlijk om bij een inspirerend voorbeeld.
 
 
b. Jezus en de vrome praatjes
Jezus is me altijd lief geweest en ik koester grote bewondering voor hem. Maar met dat ik dit opschrijf wordt het me bang te moede omdat deze woorden zo gemakkelijk verkeerd begrepen worden. Tijdens m’n werk als docent Levensbeschouwelijke Vorming stuitte ik nogal eens op afkeer van alles wat met Jezus te maken heeft en ik begrijp die weerstand. Er is veel over hem beweerd dat niet strookt met zijn boodschap. Met vrome praatjes is zijn beeld dusdanig vertekend dat hij moeilijk nog verstaan kan worden.

Beweringen over Jezus kunnen mij onaangenaam treffen als roddel over een geliefde mens. Roddel die je zou verwachten op straat bij onverschilligen en lomperiken, maar die ik vooral hoor van straatpredikers, in stichtelijke programma’s en behoudende kerk-diensten. Het zijn de vrome praatjes die aanleiding geven tot het schamperen van de buitenwacht en velen het idee geven dat je voor zin en betekenis vooral niet bij Jezus zijn moet.
 
c. Onder eeuwenoude lagen verborgen
‘Er hangt een grote houten kruislievenheer onder een afdak tegen de zijmuur van onze dorpskerk. Elke nieuwe pastoor heeft er een paar lagen dikke verf op gesmeerd, zogezegd om Jezus te bewaren. Na twintig eeuwen ligt daar op dat beeld zo’n dikke korst verf dat die man van Nazaret onherkenbaar geworden is. Vingers en tenen, neus en ogen, alles is dichtgepleisterd. We gaan proberen om die eeuwenoude verf- en plamuurlagen af te krabben, om het ware gelaat van de blote, zuivere Jezus te herontdekken. Zo’n pretentieuze zot ben ik, zeg maar, een geflipte theoloog, een godgeleerde kwakzalver, ja zoiets.’
 
WILLEM VERMANDERE (1940) - DE LAATSTE ZEVEN WOORDEN
 
Er zijn al heel wat pogingen ondernomen de historische Jezus te bevrijden van de verflagen van eeuwen. Tal van publicaties zijn beschikbaar om de geïnteresseerde lezer te helpen bij het nuanceren van het eigen beeld van Jezus en zijn tijd.[2] Ik juich historisch onderzoek van harte toe en maak er dankbaar gebruik van, maar wil er met dit boek geen bijdrage aan leveren.

Jezus heeft van het begin af aan een centrale rol gespeeld in mijn leven en doet dat nog altijd. Thuis was er geen belangrijker boek dan de Bijbel en ik groeide dan ook op met de verhalen van Adam en Eva, van Abraham, Mozes en David, en zoveel anderen van het volk Israël. Maar wat er aan tafel ook werd voorgelezen uit dat Oude Boek, het was duidelijk dat alles draaide om de figuur van Jezus Christus. In de kerk waar ik iedere zondag twee keer kwam was het niet anders. Op de School met den Bijbel klonk vanzelfsprekend en rustgevend hetzelfde geluid. Het gaf duidelijkheid en richting aan mijn leven, verleende het zin en betekenis, een besef van heiligheid. Zo was ik ooit het jochie dat op een vroege zomerochtend uitkeek naar de terugkomst van Jezus. Dat hij toen niet verscheen op de wijze die ik in gedachten had, heeft geen afbreuk gedaan aan mijn waardering.
 
d. en beslissende ervaring in Israël
Ik zat achter in een legertruck, dicht bij de opening, zodat ik lekker naar buiten kon kijken. Ik had ingetekend op een excursie naar de bronnen van de Jordaan, die georganiseerd werd door de kibboets waar ik logeerde en werkte. Vooraan in de truck zaten beveiligers met geladen geweren. Het was eind jaren zeventig, ik was negentien en voelde grote sympathie voor de jonge staat Israël.
Toen we langs het Meer van Galilea reden, stootte het Israëlische meisje dat naast me zat me lachend aan: ‘Kijk, daar zou Jezus over het water gelopen hebben.’ Ik was geschokt en keek naar het water dat me opeens onthutsend gewoon voorkwam. Het was een mooi meer, maar niet heel anders dan meren in Italië of Frankrijk. Op dat moment stortte m’n kinderbijbelgeloof ineen.

Een paar weken later vond ik op de kibboets een oude fiets. Ik maakte een tocht door Galilea en deed ook Nazaret aan. Vanaf een terrasje keek ik naar het voorbij denderende verkeer. Ook hier beantwoordde niets aan het brave kinderbijbelbeeld dat ik mij van deze stad had gevormd. Maar toen een jonge man van een jaar of dertig in T-shirt en spijkerbroek en op gympen energiek voorbij liep, begon alles opnieuw: zo gewoon als hij daar liep, zo gewoon moet Jezus er in zijn dagen hebben uitgezien.
 
e. Een persoonlijk verslag
Voor een goed verstaan van dit boek is het van belang er rekening mee te houden dat het geen wetenschappelijke verhandeling is en al helemaal geen dogmatisch bouwwerk. Het is het persoonlijke verslag van een persoonlijke zoektocht.

Wanneer twee mensen het woord God gebruiken, wil dat nog niet zeggen dat ze hetzelfde bedoelen. Dat geldt ook voor woorden als zonde en verzoening en misschien wel voor ieder woord dat we gebruiken. En voor ieder boek dat we lezen.

De vele opvattingen over Jezus en de Bijbel beslaan een breed en zeer gemêleerd spectrum en ik ontkom er dan ook niet aan mijn eigen plek daarin te verhelderen. De keuzes die ik daarbij gemaakt heb en maak zijn nooit te duiden los van mijn persoonlijke geschiedenis en omstandigheden en de tijd waarin ik leef. Daarbij grijpt onvermijdelijk het een in het ander. Geen enkele opvatting of overtuiging is los verkrijgbaar.

In dit boek gaat het dus niet over dé waarheid omtrent Jezus en zijn boodschap. Ik heb geen enkele wetenschappelijke pretentie en al evenmin pretendeer ik Jezus te beschrijven op de enige manier die in overeenstemming is met dé christelijke dogmatiek. Er bestaat geen onomstreden dogmatiek, hoezeer ook het tegendeel beweerd wordt.

Wat ik wel kan is zo eerlijk en oprecht mogelijk weergeven wat ik van Jezus gehoord en begrepen heb en waarom dat belangrijk en zinvol voor me is. Ik wil meenemen wat ik van zijn tijd en omstandigheden weet of denk te weten. Daarbij wil ik niet voorbijgaan aan wat in mijn leven en in onze tijd om aandacht vraagt. Enerzijds omdat deze dingen onvermijdelijk mijn lezen en verstaan kleuren en wellicht vertekenen. Anderzijds omdat mijn lezen en verstaan alleen zin hebben wanneer ze mijn bestaan en de tijd waarin ik leef in een betekenisvol perspectief plaatsen en gunstig beïnvloeden.
 
f. Vrijheid
Het is een onvoorstelbare luxe te leven in een tijd en in omstandigheden waarin vrijheid van meningsuiting een onbetwistbaar recht is. Ik hoef op geen enkele manier horig aan een kerkgenootschap of theologie te zijn en kan frank en vrij zeggen wat ik op m’n hart heb. Dat betekent wel dat ik daar waar niet geciteerd wordt iedere zin zou moeten beginnen met ‘volgens mij’. Daar dit de leesbaarheid niet ten goede komt, is dat achterwege gelaten, maar de lezer is gewaarschuwd: het gaat hier om een visie waarvoor alleen de auteur verantwoordelijk is.

Vrijheid is een geschenk dat om verantwoordelijkheid vraagt. Voor mij betekent dit dat ik me enkel en alleen laat leiden door het verlangen Jezus naar eer en geweten te verstaan en bij te dragen aan een betere wereld. Ik geloof dat het tweede als vanzelfsprekend voortvloeit uit het eerste - en omgekeerd. Het was immers Jezus’ missie bij te dragen aan een wereld waarin mensen tot hun bestemming kunnen komen. In zijn doen en laten licht op wat het leven zinvol maakt. Omgekeerd geeft het verlangen naar een zinvol bestaan richting aan het verstaan van Jezus’ persoon en optreden.

Vrijheid is meer dan een verworven recht. Het is de basisvoorwaarde voor een leven waarin liefde gedijen kan. Ik versta Jezus dan ook eerst en vooral in zijn streven mensen te verlossen van alles wat hen belet zinvol te bestaan. Dat het hem daarbij zeker ook ging om bevrijding van misleidende overtuigingen, maakt zijn boodschap ook voor vandaag uiterst waardevol.
 
 
g. Over grenzen
‘Think of gentle Jesus,
think of the buddha underneath his tree.
They taught the world about love
and how we all can be free.
Open our hearts and see:
Love shines.’
 
LIVE – LOVE SHINES (A SONG FOR MY DAUGHTERS ABOUT GOD)
 
Bij mijn werk als docent Levensbeschouwelijke Vorming heb ik kennis kunnen maken met tal van overtuigingen. Aanvankelijk gebruikte ik mijn christelijke achtergrond om andere visies te beoordelen en – ik moet het tot mijn schande bekennen – te veroordelen. Gelukkig ontdekte ik langzamerhand zo veel dat waardevol en waar is in voorheen vreemde religies en godsdiensten dat mijn onverdraagzame uitgangspunt niet langer houdbaar was. Ik leerde ook in de anders gelovende mijn medemens herkennen die op haar manier zoekt naar manieren om te dealen met de grote vragen van het leven.

De filosoof Bertrand Russel (1872-1970) heeft de vraag opgeworpen hoe het gesprek tussen Nietzsche (1844-1900) en Boeddha (6e eeuw v. Chr.) verlopen zou zijn wanneer zij in de gelegenheid geweest waren elkaar te ontmoeten. Op het spoor gezet door Russel, vermoed ik dat Jezus en Boeddha het waarschijnlijk goed met elkaar hadden kunnen vinden en tot leerzame en verrijkende gesprekken gekomen waren wanneer zij tijdgenoten waren geweest. En dat terwijl hun volgelingen er aanmerkelijk minder goed in geslaagd zijn de onderlinge vrede te bewaren; hetgeen vooral aan onverdraagzaamheid van christelijke zijde heeft gelegen. Met zijn gedachtenexperiment inspireerde Russel me tot een vrijere benadering van mijn eigen overtuiging. Vrij, niet in de zin van losbandig, maar in de verlossende betekenis van open, ontvankelijk en respectvol.

Later ontdekte ik dat Jezus en Boeddha het gesprek waar Russel op doelde in mijn innerlijk begonnen te voeren. Na enige aarzeling mengden anderen zich in de vruchtbare discussie die nog altijd doorgaat. Ik noem hier slechts Mahatma Gandhi, Fjodor Dostojevski, Leo Tolstoi, Thomas Mann, Hermann Hesse, Kahlil Gibran, Anne Frank, A.M. de Jong, John Steinbeck, Etty Hillesum, Elie Wiesel, Karen Armstrong, Rabbijn Soetendorp en de Dalai Lama als gesprekspartners. Ik overwon mijn angst voor wat me tot dan toe vreemd en bedreigend was voorgekomen voor mijn leven en zielenheil. Ik ontdekte dat juist die veelheid aan stemmen en geluiden mij hielp beter te verstaan wat Jezus me te zeggen had.

In dit boek kijk ik bewust over vroeger met klem gestelde grenzen heen. Voor geen enkele stem die me helpt Jezus’ woorden en daden te begrijpen, wil ik me afsluiten. Want alles wat helpt te verstaan wat het betekent waarachtig mens te zijn is welkom. Móet welkom zijn daar juist waarachtige en universele menselijkheid Jezus’ missie was. Het doorbreken van grenzen tussen mensen was voor hem dan ook vanzelfsprekend. Vaak zeer tegen de wil van de hoeders van traditie, volk en vaderland.
 
​
h. Liefde of angst

‘Hurry home as love is true
will help us through the night.
Till we're coming home again
our life seems like a fight.
YES – RITUAL (NOUS SOMMES DU SOLEIL)

Jezus inspireert me de angst te overwinnen. Hij moedigt me aan desnoods dwars tegen alles in te vertrouwen op het kompas van de liefde. Met het schrijven van dit boek, met de studie, de reflectie en de meditatie die ervoor nodig is, dien ik in ieder geval mijn eigen menselijkheid. Wanneer het, hoe bescheiden dan ook, mag bijdragen aan de menselijkheid van anderen en het welzijn van onze planeet, zou ik daar erg gelukkig mee zijn.

ISBN 9789083133409
300 blz. €20,00
Verkrijgbaar in de (online) boekhandel, maar ook te bestellen via het contactformulier
of dvdglind@hotmail.com
Bijdrage verzendkosten: €2,50
Geen verzendkosten voor bestellingen van €20,00 en meer.  

​